KINH BÁO ĐÁP CÔNG ƠN CHA MẸ

TA TỪNG NGHE LỜI TẠC NHƯ VẦY.

Một thưở nọ Thế Tôn an trụ

Xá vệ thành kỳ thụ viên trung

Chư tăng câu hội rất đông

Tính ra đến số hai muôn tám ngàn

Lại cũng có các hàng Bồ Tát

Hội tại đây đủ mặt thường thường

Bấy giờ Phật mới lên đường

Cùng hang đại chúng nam phương tiến hành

Đáo bán bộ đành rành trước mắt

Núi xương khô bỏ đấy lâu đời

Thế Tôn bèn vội đến gần

Lạy liền ba lạy rồi rơi giọt hồng

Đức A Nan trong lòng da diết

Chẳng hiểu sao Phật lạy đống xương

Vội vàng xin Phật dạy tường

“…Thầy là từ phụ ba phương bốn loài

Ai ai cũng kính Thầy dường ấy

Cớ sao Thầy lại lạy xương khô? “

Phật rằng trong các môn đồ

Người là đệ tử đứng đầu dày công

Bởi chưa biết đục trong cho rõ

Nên vì ngươi ta tỏ đuôi đầu

Đống xương dồn dập bấy lâu

Cho nên trong đó biết bao cốt hài

Chắc cũng có ông bà cha mẹ

Hoặc thân ta hoặc kẻ ta sinh

Luân hồi sinh tử tử sanh

Lục thân đời trước thi hài còn đây

Ta lễ bái những nguời tiền bối

Và ngậm ngùi vì nhớ kiếp xưa

Đống xương hỗn tạp chẳng vừa

Không phân trai gái bỏ bừa khó coi

Ngươi chịu khó xét soi cho kỹ

Phân làm hai bên nữ bên nam

Để cho phân biệt cốt phàm

Không còn lôn lạo nữ nam chất chồng

Đức A Nan trong lòng da diết

Biết làm sao phân biệt khỏi sai

Ngài bèn xin Phật tỏ bày

Vì khó chọn lựa gái trai lúc này

Còn sanh tiền dễ bề sắp đặt

Cách đứng đi ăn mặc phân minh

Chớ khi rã xác tiêu hình

Xương ai như nấy khó nhìn khó phân

Phật mới bảo A Nam nên biết

Xương nữ nam phân biệt rõ rang

Đàn ông xương trắng nặng quằn

Đàn bà xương nhẹ đen thâm dễ nhìn

Ngươi có biết cớ sao đen nhẹ

Bỡi đàn bà sanh đẻ mà ra

Sanh con ba đấu huyết ra

Tám hộc bốn đấu sữa hòa nuôi con

Vì cớ ấy hao mòn than thể

Xương đàn bà đen nhẹ hơn trai

A Nan nghe vậy bi ai

Xót thương cha mẹ công dày dưỡng sanh

Bèn cầu Phật thi ân dạy bảo

Phương pháp nào báo hiếu song than

Thế Tôn mới bảo lời rằng

Vì ngươi ta sẽ phân trần khá nghe

Thân đàn bà nhiều bề cực khổ

Sanh đặng con mười tháng cưu mang

Tháng đầu thai đậu tựa sương

Mai chiều gìn giũ sợ tan bất thường

Tháng thứ nhì dường như sữa đặt

Tháng thứ ba như cục huyết nhưng

Bốn tháng đã tựa ra hình

Năm tháng ngủ thể hiện sinh rõ ràng

Tháng thứ sáu lục căn đầy đủ

Bảy tháng thì đủ bộ cốt xương

Lại thêm đủ lổ chân long

Công chung đến số tám muôn bốn ngàn

Tháng thứ tám hoàn toàn tạng phủ

Chín tháng thì đầy đủ vóc hình

Mười tháng là đúng kỳ sinh

Nếu con hiếu thuận xuôi bề ra luôn

Bằng ngỗ nghịch làm buồn thân mẫu

Nó vẫy vùng đạp bấu lung tung

Làm cho cha mẹ hãi hùng

Sự đau sự khổ không cùng tỏ phân

Khi sanh đặng muôn phần khoái lạc

Cũng ví như được bạc được vàng

Thế Tôn lại bảo A Nan

Ơn cha nghĩa mẹ mười phần phải tin

Điều thứ nhất giữ gìn thai giáo

Mười tháng trường chu đáo mọi bề

Thứ hai sinh đẻ gớm ghê

Chịu đau chịu khổ mỏi mê trăm phần

Điều thứ ba thâm ân nuôi dưỡng

Cực đến đâu bền vững chẳng lay

Thứ tư ăn đáng nuốc cay

Để dành bùi ngọt đủ đầy cho con

Điều thứ năm lại còn khi ngủ

Ướt mẹ nằm khô ráo phần con.

Thứ sáu sú nước nhai cơm

Miễn con no ấm chẵng màng gớm ghê

Điều thứ bảy không chê ô uế

Giặt đồ dơ của trẻ không phiền

Thứ tám chẳng nở chia riêng

Nếu con đi vắng cha phiền mẹ lo

Điều thứ chin miễn con sung sướng

Dầu phải mang nghiệp chướng cũng cam

Tính sao có lợi thì làm

Chẳng màng tội lỗi bị giam bị cầm

Điều thứ mười chẳng ham trao chuốc

Dành cho con các cuộ thanh nhàn

Thương con như ngọc như vàng

Ơn cha ngĩa mẹ sánh bằng Thái Sơn

Phật lại bảo A Nan nên biết

Trong chúng sanh phân biệt phẩm người

Mười phần mê muội cả mười

Không tường ơn trong đức dày song than

Chẳng kính mến quên ân trái đức

Không xót thương dưỡng dục cù lao

Ấy là bất hiếu mạc giao

Thì những người ấy đời nào nên thân

Mẹ sanh con cưu mang mười tháng

Cực khổ dường gánh nặng trên vai

Uống ăn chẳng đặng vì thai

Cho nên than thể hình hài kém suy

Khi sanh sản hiểm nguy chi xiết

Sanh đặng rồi tih huyết dầm dề

Ví như thọc huyết trâu dê

Nhứt sanh thập tử nhiều bề gian nan

Con còn nhỏ phải năng chăm sóc

Ăn đắng cay bùi ngọt phần con

Phải tắm phải giặt rửa trôn

Biết rằng dơ dáy mẹ không ngại gì

Nằm phía ướt con nằm phía ráo

Sợ cho con ướt áo ướt chăn

Hoặc khi ghẻ choc đầy mình

Chắc con phải chịu trăm phần thảm thương

Trọn ba năm bú nương sữa mẹ

Thân gầy mòn nào nệ với con

Đến khi vừa được lớn khôn

Mẹ cha dạy bảo cho con vỡ lòng

Cho đi học mở thong trí tuệ

Đựng vợ chồng có thể làm ăn

Ước mong con được nên thân

Dầu cho cha mẹ cơ bần quản chi

Con đau ốm tức thì lo chạy

Dầu tốn hao cách mấy cũng đành

Khi con căn bệnh đặng rồi

Thì cha mẹ mới an tâm định thần

Công dưỡng dục sánh bằng non biển

Cớ sao con chẳng biết ơn này

Hoặc khi lầm lỗi bị rầy

Chẳng tuân thì chớ lại bày ngỗ ngang

Hờn cha mẹ phùng mang trợn mắt

Khinh trưởng huyên nạt nộ thê nhi

Bà con chẳng kể ra chi

Không tuân sư phụ lễ nghi chẳng màng

Lời dạy bảo song dường không kể

Tiếng khuyên răng anh chị chẳng màng

Trái ngang chống bang mọi đàng

Ra vào lui tới mắng càn người trên

Vì lỗ mãng tính hay làm bướng

Chẳng kể lời trưởng trượng dạy răn

Lớn lên theo lối hung hăng

Đã không nhẫn nhịn lại càng hành hunh

Bỏ bạn lành theo cùng chúng dữ

Nếp tập quen làm sự trái ngang

Nghe lời dạy dỗ quân hoang

Bỏ cha bỏ mẹ trốn sang quê người

Trước còn tập theo thời theo thế

Thân lập than tìm kế sinh nhai

Hoặc đi buôn bán kiếm lời

Hoặc vào quân lính với đời lập công

Vì ràng buộc đồng công mối nợ

Hoặc trở ngan vì vợ vì con

Quên cha quên mẹ tình thâm

Quên xứ quên sở lâu năm không về

Ấy là nói những người có chí

Chớ phần nhiều du hý mà thôi

Sau khi phá hết của rồi

Mới tìm phương thế kế kiếm ba đồng xài

Theo trộm cướp hoặc là bài bạc

Phạm tội hình tù rạc phải vương

Hoặc khi mang bệnh giữa đường

không người nuôi dưỡng bỏ thân ngoài đồng

Hay tin giữ bà con cô bác

Cùng mẹ cha xao xác buồn rầu

Thương con than khóc âu sầu

Có khi mang bệnh đui mù vấn vương

Hoặc bệnh nặng vì thương quá lẽ

Phải bỏ mình làm quỷ giữ hồn

Hoặc nghe con chẳng lo lường

Trà đình tửu điếm phố phường ngao du

Với mài miệt với đồ bất chánh

Chẳng mấy khi thần tỉnh mộ khang

Làm cho cha mẹ than van

Sanh con bất hiếu phải mang tiếng đời

Hoặc cha mẹ đến hồi già yếu

Không ai nuôi thiếu thốn mọi điều

Ốm đau đói rách kêu rêu

Con không cấp dưỡng bỏ liều chẳng thương

Phận con gái còn nương cha mẹ

Thì có long hiếu để thuận hòa

Cần lao phục dịch trong nhà

Dễ sai dễ khiến hơn là nam nhi

Song đến lúc tong phu xuất giá

Lo bên chồng chẳng xá bên mình

Trước còn lai vãng đến thăm

Lần lần nguội lạnh biết tăm biệt nhà

Quên dưỡng dục song thân ân trọng

Không nhớ công mang nặng đẻ đau

Chẳng lo báo bổ cù lao

Làm cho cha mẹ buồn rầu thảm thay

Nếu cha mẹ rầy la quở mắng

Trở sanh lòng hờn giận chẳng kiêng

Chớ khi chồng đánh liên miêng

Thì cam lòng chịu chẳng phiền chẳng than

Tội bất hiếu lưỡng phân nam nữ

Nói không cùng ngiệp dữ phải mang

Nghe Phật chỉ rõ mọi đàng

Trong lòng đại chúng lòng càng thảm thay

Gieo xuống đất lấy cây lấy củi

Đập vào mình vào mũi vào hông

Làm cho các lỗ chân long

Thảy đều rớm máu ướt đầm cả thân

Đến hôn mê tâm thần bất định

Một giây lâu mới tỉnh than rằng

Bọn ta quả thiệt tội nhân

Xưa nay chẳng rõ không hơn người mù

Nay tỏ ngộ biết bao lầm lạc

Ruột gan dường như nát như tan

Tội tình khó nỗi than van

Làm sao trả đặng muôn ngàn ơn sâu

Trước Phật tiền ai cầu trần tố

Xin Thế Tôn mẫn cố bi lân

Làm sao báo đáp thù ân

Tỏ lòng hiếu thuận song thân của mình

Phật bèn dung phạm thinh sáu món

Phân rõ cùng Đại chúng long nghe

Ơn cha nghĩa mẹ nặng nề

Không phương báo đáp cho vừa sức đâu

Ví có người ơn sâu vốc trả

Cõng mẹ cha tất cả hai vai

Giáp vòng hòn núi Tu di

Đến trăm ngàn kiếp ơn kia chưa đền

Ví có người gặp cơn đói rét

Nuôi song thân dâng hết thân này

Xương nghiền thịt nát phân thây

Trải trăn ngàn kiếp ơn đây chưa đồng

Ví có người vì công sanh dưỡng

Tự tay mình khoét thủng song ngươi

Chịu thân mù tối như vầy

Đến trăm ngàn kiếp ơn này thấm đâu

Ví có người cầm dao thật bén

Mổ bũng ra rút hết tâm can

Huyết ra khắp đất chẳng than

Đến trăm ngàn kiếp thâm ân chưa bằng

Ví có người dung ngàn mũi nhọn

Đâm vào mình bất luận chỗ nào

Tuy là sự khó biết bao

Trải trăm ngàn kiếp không sao đáp đền

Ví có người vì ơn dưỡng dục

Tự treo mình cúng Phật thế đèn

Cứ treo như vậy trọn năm

Trải trăm ngàn kiếp ân thâm chưa đền

Ví có người xương nghiền ra mỡ

Hoặc dung dao chặt bửa thân mình

Xương tan thịt nát chẳng phiền

Đến trăm ngàn kiếp ơn trên chưa đồng

Ví có người vì công dưỡng dục

Nuốt sắc nóng thấu ruột thấu gan

Làm cho thân thiểu tiêu tan

Đến trăm ngàn kiếp ơn sâu chưa đền

Nghe Phật nói thảy đều kinh hãi

Giọt lệ tràn khó nỗi cầm ngăn

Đồng thinh bạch Phật lời rằng

Làm sao trả đặng thâm ân song đường

Phật mới bảo các hang Phật tử

Hãy long nghe ta chỉ sau này

Các ngươi muốn đáp ơn này

Phải toan ghi chép Kinh đây lưu truyền

Vì cha mẹ trì chuyên cúng tụng

Cùng ăn năng những tội lỗi xưa

Cúng dường Tam Bảo sớm trưa

Cùng là tu phước chẳng chừa món chi

Rằm tháng bảy là ngày Tự Tứ

Thập phương Tăng đều dự lễ này

Sắm sanh lễ vật đủ đầy

Chờ giờ câu hội đặt bày cúng dâng

Đặng cầu nguyện song đường trường thọ

Hoặc sanh về Tịnh Độ an nhàn

Ấy là báo hiếu thù ân

Sanh thành dưỡng dục song thân của mình

Mình còn phải chuyên cần chuyên trì giới

Pháp tam qui ngũ giới giữ gìn

Những lời ta dạy đinh ninh

Khá tua y thử phụng hành đừng sai

Được như vậy mới là khỏi tội

Bằng chẳng thì ngục tối phải sa

Trong năm đại tội kể ra

Bất hiều thứ nhất thật là trong thay

Sau khi chết bị đày vào ngục

Ngục Vô Giáng cũng gọi A tỳ

Ngục này trong núi Thiết Vi

Vách phiên bằng sắt vây quanh bốn bề

Trong ngục này hang ngày lửa cháy

Đốt tội nhân hết thảy thành than

Có lò nấu sắt cho tan

Rót vào trong miệng tội nhơn hành hình

Một vá đủ cho người thọ khổ

Lột thịt ra đau thấu tâm can

Lại có chó sắt rắn gang

Phun ra khói lửa đốt đoàn tội nhơn

Ở trong ngục có giường bằng sắt

Bắt tội nhân nằm khắp đó xong

Rồi cho một ngọn lủa hồng

Nướng quay chúng nó da phồng thịt thau

Móc bằng sắt, thương đau gươm giáo

Trên không trung đổ tháo như mưa

Gặp ai chém nấy chẳng chừa

Làm cho than thể nát nhừ như tương

Những hình phạt vô phương kể hết

Mỗi ngục đều có cách trị riêng

Như là xe sắt phân thây

Chim ưng mổ mắt trâu cày lưỡi le

Chớ chi đạng chết liền rất đỡ

Vì nghiệp duyên không nỡ hành than

Ngày đêm sống chết muôn lần

Đến trăm ngàn kiếp không ngừng một giây

Sự hình phạt tại A Tỳ ngục

Rất nặng nề ngỗ nghịch song thân

Chúng ngươi đều phải ân cần

Thừa hành các việc phân trần khoảng trên

Nhứt là phải Kinh đây in chép

Truyền bá ra cho khắp đông tây

Như ai chép một quyển này

Ví bằng đặng thấy một vì Thế tôn

Nếu in đặng ngàn muôn quyển ấy

Thì cũng bằng thấy Phật vạn thiên

Do theo nguyện lực tùy duyên

Chư Phật ủng hộ y như sở nguyền

Cha mẹ đặng xa miền khốc lãnh

Lại hóa thân về cảnh thiên cung

Khi lời Phật giảng vừa xong

Khắp trong tứ chúng một lòng kính vâng

Lại phát nguyện thà thân này nát

Ra bụi tro muôn kiếp chẳng nài

Dầu cho lưỡi kéo trâu cày

Đến trăm ngàn kiếp lời Thầy không quên

Ví như bị bá thiên đau kiếm

Khắp thân này đâm chém phân thây

Hoặc như lưới trói thân này

Trải trăm ngàn kiếp lời Thầy chẳng sai

Dẫu than này bị cưa bị chặt

Phân chia ra muôn đoạn rã rời

Đến trăm ngàn kiếp như vầy

Chúng con cũng chẳng trái lời Thầy khuyên

Đức A Nan kiền thiền đảnh lễ

Cầu Thế Tôn đặt để hiệu Kinh

Ngày sau truyền bá chúng sanh

Dễ bề phúng tụng trì chuyên tu hành

Phật mới bảo A Nan nên biết

Quyển Kinh này quả thiệt cao xa

Đặt tên “BÁO HIẾU MẸ CHA”

Cùng là “ÂN TRỌNG” thiệt là Chơn Kinh

Các ngươi phải giữ gìn châu đáo

Đặng đời sau y giáo phụng hành

Sau khi Phật dạy đành rành

Bốn bang Phật Tử rất mừng rất vui

Thảy một long vâng theo lời Phật

Và kính thành tin chắc vẹn truyền

Đồng thau tựu tại Phật tiền

Nhất tâm đảnh lễ rồi liền lui ra./.